شاید وسوسه شویم به تظاهراتی مثل تظاهرات آخر هفته پیش در لندن که در مخالفت با قرنطینه سراسری، فناوری نسل ۵، ماسک زدن و واکسن برگزار می‌شود به چشم سروصداهایی حاشیه‌ای بنگریم. 

اما چنین نگاهی گمراه‌کننده است. واکسن‌ستیزان از دیرباز با مایه‌کوبی سراسری مبارزه می‌کردند و ادعا داشتند که برای سلامت کودکان خطرناک، مخرب و آسیب‌رسان است و از جمله ادعا می‌کردند که سبب می‌شود مادران نوزادنی دچار بیماری درخودماندگی به دنیا بیاورند. البته در مورد کووید-۱۹ باید توجه داشت که واکسن‌ستیزی از تردیدآفرینی و زیر سؤال بردن مبانی علمی واکسن خیلی فراتر رفته است و به انکار بی‌پرده و نظریه‌های توهم توطئه کشیده است. 

در ضمن کل طیف گروه‌های افراطی در سراسر جهان از میامی گرفته تا ملبورن برای آن که چوب لای چرخ دولت‌ها بگذارند و اعتماد مردم به تلاش دولت‌ها را برای نجات جان و معیشت مردم تخریب کنند به نگرانی‌های عمومی دامن می‌زنند. 

اعتراضات اخیر مثل تظاهرات برلین بستر همبستگی‌های عجیبی بوده است. به طوری که هواداران برتری سفیدپوستان و مخالفان سرمایه‌داری و سایر افراطی‌ها و نظریه‌پردازان توطئه دوش به دوش هم به قرنطینه‌های سراسری دولت‌ها اعتراض کرده‌اند. 

حتی فرصت‌طلبان و افراطی‌ها نیز در حال بهره‌برداری از احساسات واکسن‌ستیز در جهان هستند و به آن‌ها چاشنی بیگانه‌هراسی، نژادپرستی، یهودستیزی و نفرت‌پراکنی می‌زنند. افراطیون تمام طیف‌ها هر بینشی که داشته باشند برای مخالفت و حمله به اقدامات واکسن‌زنی و ایمن‌سازی به میدان آمده‌اند. 

اما باید توجه داشت که مخالفت افراطی‌ها با واکسن زاییده آن نیست که اساساً از مراقبت‌های بهداشتی یا درمان بیماری‌ها نفرت داشته باشند بلکه به خاطر سوء‌ظن به مدیران است زیرا معتقدند این مدیران دارای انگیزه‌های شیطانی و اهداف فریب‌کارانه هستند. 

قبلاً هم چنین پدیده‌ای را دیده‌ایم و گروه‌های افراطی نظریه‌پردازی کرده‌اند تا مردم را بترسانند و به دولت‌ها و دست‌اندرکاران رسیدگی به بزرگ‌ترین چالش‌های بهداشتی جهان از حمله به ماموران مایه‌کوبی در پاکستان گرفته تا نصب پرچم نازی‌ها روی دکل‌های مخابراتی در استرالیا،  بدگمان کنند. احساسات واکسن‌ستیز به هیچ وجه ابزار جدید گروه‌های افراطی نیست بلکه در دوران کووید-۱۹ پررنگ‌تر شده است. 

در دوران کووید-۱۹ این نظریه‌ها شکل‌های متنوعی از نظریه‌های عجیب و غریب گرفته تا اشتباه‌افکنی آشکار به خود گرفته است و نظریه‌های توهم توطئه را می‌توان در روایت‌های گروه‌های افراطی مشاهده کرد که همه چیز از خاستگاه ویروس و چگونگی انتقال آن گرفته تا درمان‌های ممکن را در بر می‌گیرند. در چنین بستری دولت‌های ملی، نهادهای چندجانبه و افراد انسان‌دوست همگی  آماج حمله قرار می‌گیرند. 

همه طیف‌های افراطیون سعی می‌کنند شیوع ویروس را با توسل به لفاظی‌های ضدغربی و ضدنظم به گردن روند جهانی شدن و مهاجرت بیندازند و از این فاجعه برای از مشروعیت انداختن هرگونه رهبری جهانی در دوران این بحران بهره‌برداری کنند زیرا وجود رهبری جهانی با اهداف انحصارگرایانه و تسامح‌ستیز آن‌ها تضاد آشکار دارد. 

افراطی‌ترین و باورنکردنی‌ترین موضع برخی گروه‌ها به خصوص گروه‌های راست افراطی این است که سرمایه‌گذاری‌های هنگفت برای تولید واکسن بخشی از توطئه بزرگ و شیطانی نخبگان «صهیونیست» در جهان است تا سیاره زمین را از طریق عقیم‌سازی سراسری از جمعیت خالی کنند و نژاد سفید را از بین ببرند. این دیدگاه شباهت عجیبی با دیدگاه برخی از افراطیان اسلام‌گرا در گذشته دارد که مدعی بودند برنامه‌های مایه‌کوبی پوششی است برای توطئه‌ای جهانی به منظور مهار جمعیت مسلمانان و متصدیان تزریق واکسن هم دست‌نشانده‌های سازمان‌های امنیتی غربی هستند. 

هنوز واکسنی کارساز برای مقابله با ویروس کرونا تولید نشده است اما دولت‌ها از هم‌اکنون برای مایه‌کوبی سراسری مهیا می‌شوند تا بار دیگر جامعه را وضعیت عادی برگردانند. باید مردم به نهادهایی که واکسن را تولید کرده‌اند و قرار است تزریق سراسری واکسن را انجام دهند اعتماد داشته باشند تا فرایند کار به خوبی پیش برود. 

احساسات واکسن‌ستیزانه از حاشیه برمی‌آید و وارد بستر اصلی می‌شود، از گوشه‌های تاریک اینترنت بیرون می‌آید و وارد خیابان‌های ما می‌شود و افراطیانی که از این سلاح استفاده می‌کنند تهدیدی آشکار برای اعتماد عمومی هستند. دولت‌ها و عموم مردم نباید این خطر را دست کم بگیرند که افراطیان می‌توانند جان و معیشت میلیاردها نفر در جهان را با انتشار هراس‌های توطئه‌آمیز و بی‌اساس در دوران بحران جهانی به خطر اندازند. 

کریستینا آریزا و مبارز احمد تحلیل‌گران موسسه تغییرات جهانی تونی بلر هستند